CHP Karabük Miletvekili Cevdet Akay, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği’nce SPK gözetiminde çalışan değerleme şirketleriyle ilgili soruşturma yürütüldüğünü belirterek, “Bizlere ulaşan iddialarda, bu şirketlerin bir kısmının düzenlemiş oldukları ekspertiz raporlarındaki gayrimenkullerin rayiç bedelinden daha yüksek değerle tespit edildiği, bu tespit edilen tutarlar üstünden de bu gayrimenkullerin teminata karşılığı kredilerde kullandırıldığı iddiası var. Verilen bu krediler karşılığında özellikle bazı kamu bankalarındaki yöneticilerin, yönetim kurulu başkanlarının, yönetim kurulu üyelerinin, üst düzey yöneticilerinin menfaat sağladığı ve haksız kazanç elde ettiğine ilişkin iddialar var” dedi.
CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay, SPK gözetiminde çalışan değerleme şirketleriyle ilgili usulsüzlük iddialarına ilişkin dün TBMM'de basın toplantısı düzenledi. Akay, şunları söyledi:
“SPK gözetiminde çalışan değerleme şirketleriyle alakalı, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği'nce yürütülen bir soruşturma var. Türkiye’de 155 tane değerleme şirketi var ve bu şirketler SPK lisanslı faaliyette bulunuyorlar. Bu şirketlerin ekspertiz raporları hem vatandaşlıkla ilgili konularda hem de kredi kullanımlarında büyük önem arz ediyor. Bizlere ulaşan iddialarda, bu şirketlerin bir kısmının düzenlemiş oldukları ekspertiz raporlarındaki gayrimenkullerin rayiç bedelinden daha yüksek değerle tespit edildiği, bu tespit edilen tutarlar üstünden de bu gayrimenkullerin teminata karşılığı kredilerde kullandırıldığı iddiası var. Verilen bu krediler karşılığında özellikle bazı kamu bankalarındaki yöneticilerin, yönetim kurulu başkanlarının, yönetim kurulu üyelerinin, üst düzey yöneticilerinin menfaat sağladığı ve haksız kazanç elde ettiğine ilişkin iddialar var. Benim de tespit ettiğim hususlar oldu. Bu iddiaları soru önergesi hazırlayarak ilgili bakanlara sorduk.
“FATİH AYDOĞAN'IN ESKİ GENEL MÜDÜRÜ OLDUĞU ŞİRKETİYLE ZİRAAT BANKASI VE DİĞER KAMU BANKALARININ ÇALIŞMASI DEVAM ETMEKTE MİDİR?”
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’a, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’e sorduk. Bu sorular şöyle:
-Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği’nce yürütülen soruşturma ne aşamadadır? Soruşturma bittiyse soruşturmanın sonucu ne olmuştur? Hangi sonuca varılmıştır? Konuyla alakalı olarak SPK’nın yürüttüğü inceleme veya soruşturma var mıdır?
-Gayrimenkulleri güncel değerlerinin üzerinde kıymet taktiri yapan şirketlerin isimleri nelerdir?
-Ziraat Bankası başta olmak üzere, kamu bankaları hangi gayrimenkul ekspertiz firmaları ve değerleme şirketleriyle çalışmaktadır? Bu firmaların 2023 yılında düzenlediği kıymet takdir raporları tutarları ve sayısının, toplam değerleme ve işlem tutarlarının içindeki payı nedir?
-Değerleme toplam tutarından en yüksek payı alan ilk üç firmanın isimleri nelerdir? Bu şirketler Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği’nce yürütülen soruşturmaya dahil midir?
-Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği’nce yürütülen soruşturmada, incelenen şirketlerle çalışmaya devam eden kamu bankası var mıdır? Varsa bu bankalar hangileridir?
-Bu şirketlerin, kamu bankalarının Yönetim Kurulu Başkanları, Yönetim Kurulu Üyeleri veya birinci dereceden yakınlarıyla, doğrudan veya dolaylı yoldan bağlantısı tespit edilmiş midir? Tespit edilmişse bu kişi veya kişiler kimlerdir?
-Bu şirketler, kamu bankalarının yöneticileri tarafından kullanılan konut kredilerinde değerleme şirketi olarak yer almışlar mıdır? Yer almışsa kimin veya kimlerin kredi değerlemesinde yer aldığı tespit edilmiştir? Bu yöneticiler kimlerdir?
-Son beş yılda, piyasadaki faiz oranlarının altında konut kredisi alan kamu bankası yöneticisi veya yöneticileri var mıdır? Varsa kim veya kimlerdir? Bu kişi veya kişilerin aldıkları kredi miktarı gelirleriyle orantılı mıdır? Geliriyle orantısız kredi kullanan yönetici var mıdır? Varsa kullandığı kredi miktarı nedir? Bankalar Kanunu’na aykırı durumlar tespit edilmiş midir?
-Ucuz kredi kullanarak, üç ve üzeri konut sahibi olan banka yöneticisi ve yöneticileri var mıdır? Varsa bu kişi veya kişiler kimlerdir? Bu konutlar bu kişilerin mal beyanlarında yer almış mıdır?
-Özel bir gayrimenkul şirketinin eski genel müdürü, Ziraat Bankası Yönetim Kurulu Üyesi, aynı zamanda da AK Parti Zeytinburnu Belediyesi Belediye Meclis Üyesi olan Fatih Aydoğan’ın eski Genel Müdürü olduğu şirketi ile Ziraat Bankası ve diğer kamu bankalarının çalışması devam etmekte midir? Bu firma soruşturma kapsamında mıdır?
“KAMU BANKALARI, ÖZELLİKLE DE ZİRAAT BANKASI CUMHUR İTTİFAKINA AİT BELEDİYELERE OLDUKÇA YOĞUN KREDİLER VERİYOR”
Kamu bankaları, özellikle de Ziraat Bankası Cumhur İttifakı’na ait belediyelere oldukça yoğun krediler veriyor. Bu belediyelere krediler verirken de eşit davranması gerekir. Ama bakıyoruz, Cumhuriyet Halk Partisi olmak üzere muhalefet partisi belediyelerine hiç kredi vermiyor. Biz bunu saha çalışmalarında da görüyoruz. Bu belediyelerin mali yapıları uygun olduğu halde, kredi tahsis edilmeye uygun olduğu halde talepleri karşılanmıyor, reddediliyor. Kredi verilmeme sebebi nedir biz bunu merak ediyoruz. Bankacılık topladığı mevduatı, sendikasyon kredilerini alıp plasman yapar. Buradan elde ettiği karlarla da giderlerini karşılar. Karlarını artırarak daha büyük hacim sağlamaya çalışır. Hem kredi piyasasında hem mevduat piyasasında büyüklüğü açısından etkili olmaya devam etmek ister. Teminat açısından sıkıntı olmadığı halde, ödeme kabiliyeti olduğu halde Cumhuriyet Halk Partisi belediyelere kamu bankaları tarafından kredi kullandırılmıyor. Bu uygulamadan vazgeçmeyi düşünüyor musunuz? Cumhur İttifakı belediyelerine kullandırılan kamu bankalarından kredi miktarı ve tutarları nedir merak ediyoruz. Muhalefet partilerine kredi kullandırmıyorsunuz ama Cumhur İttifakı belediyelerine ne kadar kredi kullandırdınız? Bu kredilerin seyyariyeti nedir? Geri dönüşleri nedir? Donuk mudur? Ödemeler düzenli yapılıyor mu? Hangi belediyelere ne kadar kredi kullandırıldığını, son durumunun ne olduğunu bizlerle paylaşılmasını özellikle talep ediyoruz.
“HANGİ MİKTARDA SÜBVANSİYONLU KREDİ KULLANMIŞTIR BU YÖNETİCİLER?”
Ziraat Bankası son dönemlerde tarımsal kredi faiz oranlarını arttırırken, çiftçilerimizin krediye ulaşımı giderek zorlaşırken, medya şirketlerine verdikleri krediler ile ilgili 2023 yılında yaptıkları tahsilat var mıdır? Eğer zamanında tahsilat yapılamıyorsa idari takip veya kanunu takip işlemi yapılmış mı? Normal bir vatandaş, hele çiftçimiz kullandığı kredilerde herhangi bir sorun olduğu zaman tarlaları haczediliyor, traktörleri haczediliyor ama ne hikmetse Ziraat Bankası'nın veya diğer kamu bankalarının yüklü kredi kullandırdığı bu şirketler zora düştüğünde veya kredileri zamanında ödemediğinde yasal takip yapılmıyor. Direkt ya da dolaylı tarımsal faaliyeti olan banka üst yöneticileri kimlerdir? Hangi miktarda sübvansiyonlu kredi kullanmıştır bu yöneticiler? Böyle bir yönetici var mı? Örneğin muz işiyle uğraşan bir banka yöneticisi var mı?
“MASAK'I DA GÖREVE DAVET EDİYORUZ”
Hem ekspertiz şirketinde, değerleme şirketinde genel müdür ve şirket sahibi olarak çalışmış, bugün ise Ziraat Bankası'nda yönetim kurulu üyesi olarak ve Zeytinburnu Belediye Meclis Üyesi olarak devam eden Fatih Aydoğan'ın eski şirketiyle ilgili kamu bankalarıyla alakalı değerleme şirketiyle ilgili çalışmalar devam ediyor mu? Soruşturma kapsamında mı? Bu soruşturmanın son durumu nedir. İncelemelerin son durumu nedir? Bunu da özellikle buradan merak ediyoruz. Tabii ki bu kadar girift karışık bir ortamda banka yöneticilerinin ilgili hesapları inceleniyor mu? Yapılan transferler hem yöneticilerin bizzat kendilerinin hem de birinci derecede akrabalarının mevduat hesaplarındaki hareketlerin boyutu nedir? Gelirinin üstünde kazanç var mıdır? Haksız kazanç var mıdır? Bu konuyla ilgili inceleme veya bir soruşturma var mıdır? MASAK’ın bir incelemesi var mıdır? Eğer böyle bir inceleme yoksa bu hesapların incelenmesiyle ilgili MASAK'ı da göreve davet ediyoruz.
“KONUNUN ÜZERİNE GİDİLMESİ, BURADAKİ HAKSIZLIĞIN, USULSÜZLÜĞÜN TESPİT EDİLMESİ, BU USULSÜZLÜĞE KARIŞAN KİŞİLERİN DE HESAP VERMESİ GEREKİYOR”
Olayın bir başka bir boyutu da bu değerleme şirketleriyle ilgili vatandaşlık verilmesi hususu. Vatandaşlık verilirken dört yüz bin dolarlık gayrimenkul alım şartı var. Bu gayrimenkullerin değerlerinin tespitinde de SPK lisanslı değerleme şirketleri yetkili. Buradaki alımlarda da özellikle gayrimenkul değerlerinin çok çok üzerinde kıymet taktir tespitleri yapıldığı konusu vahim bir durumdur. Bu konunun da özellikle incelenmesi, araştırılması gerekir. Bu konuyla ilgili de Çevre ve Şehircilik Bakanlığına da ve İçişleri Bakanlığına sorularımızı sorduk. Bu konunun üzerine gidilmesi, buradaki haksızlığın, usulsüzlüğün tespit edilmesi, bu usulsüzlüğe karışan kişilerin de hesap vermesi gerekiyor.”
